انواع متر وکاربرد آنها
متر یکی از پرکاربردترین ابزار آلاتی است که در هر خانه ای حداقل یک نوع از آن پیدا می شود و برای اندازه گیری وسایل گوناگون از آن استفاده می شود. شاید کار با متر ساده باشد اما ساخت آن بسیار پیچیده بوده و نیازمند دقت بسیار بالایی می باشد. به این دلیل که متر ابزار و معیاری برای اندازه گیری وسیله های مختلف در صنعت های گوناگون می باشد و حتی در کارهای روزمره عادی نیز از آن استفاده می شود انواع متر و کاربردهای متر بسیار متنوع هستند. پس می بایست با توجه به کارایی مد نظرمان، مدل مورد نظر خود را انتخاب کنیم.
قطعا برای شما هم جالب خواهد بود که بدانید نحوه پیدایش و استفاده از متر در ابتدا چگونه بوده است و چه معیار هایی برای یک متر در نظر گرفته می شده است. در ادامه ابتدا به صورت کامل تاریخچه انواع متر را مورد بررسی قرار می دهیم و سپس مراحل تکامل آن تا رسیدن به معیارهای مختلف امروزی یعنی نانومتر، پیکومتر، میلی متر و … را به صورت کامل بیان کرده ایم.
شاید شما به عنوان یک کاربر عادی فقط با متر های ساده که برای اندازه گیری بخش های مختلف منزل، شیشه ها و … مورد استفاده قرار می گیرد، آشنایی داشته باشید اما متر ها دارای انواع مختلفی هستند و هر کدام از آن ها برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. آگاهی از نوع کاربرد و اندازه گیری با انواع متر به شما کمک می کند تا بتوانید با این ابزار بسیار کاربردی آشنایی پیدا کنید.
معنای لغوی و تاریخچه متر
خود کلمه متر از یک واژه یونانی به معنی اندازه گیری گرفته شده است اما نخستین بار در انقلاب کبیر فرانسه به فکر وسیله ای برای اندازه گیری طول افتادند و تا قبل از آن هیچ واحد اندازه گیری برای وزن و طول وجود نداشت. در ابتدا تصمیم گرفته شد که یک ده میلیونیوم فاصله قطب شمال تا خط استوا در نصف النهار مبدا را متر بگویند که این اندازه گیری ۹ سال به طول انجامید. اما در نهایت یک میله از جنس پلاتین و ضد خوردگی ساخته شد به طوری که در برابر تغیییرات آب و هوایی مقاوم بود و دچار کوتاهی یا بلندی نمی شد و به عنوان معیار و مبنا قرار گرفته شد.
تغییرات در واحد متر
بعد از گذشتن چندین سال دانشمندان سایر کشورها دریافتند که این اندازه گیری درست نبوده و مقداری کوتاه تر می باشد پس به همین جهت اندیشمندان زیادی شروع به تحقیق و بررسی کردند تا اندازه یک متر را مشخص کنند؛ به طوریکه بین تمام مردم جهان مشترک و غیر قابل تغییر باشد.
سالها طول کشید تا اینکه فیزیکدانی متوجه شدند که سرعت نور مستقل از منبع نور و عوامل محیطی است و ثابت و غیر قابل تغییر می باشد. به همین دلیل مسافتی که نور در کسری از ثانیه می پیماید را یک متر تلقی کردند و در نهایت به ۱۶۵.۷۶۳ / ۷۳ برابر موج نوری که رنگ نارنجی مایل به سرخ دارد و از کریپتون (۸۶) صادر می شود؛ یک متر گفتند. در نهایت امروزه با قرار دادن پیشوند و پسوند هایی به کلمه متر، واحد های اندازه گیری متفاوتی هم چون نانومتر، میکرومتر، و… به وجود آمدند تا بتوان اجسام کوچک و بزرگ را اندازه گیری کرد و هم چنین انواع مترها ساخته شدند که جنس و کاربرد های متفاوتی دارند که در ادامه به توضیح انواع آن ها نیز می پردازیم.
متر چیست؟
اکثر مردم کلمه متر را به عنوان یک ابزار می شناسند اما با توجه به مطالب گفته شده در بالا باید به این نتیجه رسیده باشید که متر صرفا یک ابزار نیست، بلکه واحدی برای اندازه گیری طول است و برای محاسبه سرعت، جرم و حجم نمی توان از این واحد استفاده کرد. اگر بخواهیم طول را تعریف کنیم به فاصله بین دو نقطه، طول می گویند در واقع اندازه گیری طول به معنای اندازه گیری فاصله بین دو نقطه در عمق، ارتفاع، عرض و حتی ضخامت است و متر یک واحد استاندارد و ثابت برای بیان این فاصله اندازه گیری شده می باشد.
اهمیت اندازه گیری طول و واحد های اندازه گیری آن
در دنیای امروز تبادل کالا و خدمات و اطلاعات بسیار گسترده شده است به همین علت هنگام ساخت انواع اجسام ، کارهای ساخت و ساز، دوختن لباس ، پرده ، محاسبه فاصله بین دو مکان ( فاصله بین دو مولکول آب یا فاصله بین دو سیاره و…) نیاز است تا طول را اندازه گیری کنیم که ممکن است مقدار طول اندازه گیری شده گاهی بسیار طولانی و گاهی بسیار کوتاه باشد از همین رو واحد هایی هم چون میلی متر ، نانومتر ، کیلومتر و….. به وجود آمده اند. به وسیله این واحد ها می توان فاصله بین دو نقطه هرچند بلند یا کوتاه را اندازه گیری کرد و به یکدیگر تبدیل کرد.
با کدام استاندارد طول را اندازه گیری کنیم؟
ممکن است شما هم تا به امروز جز آن دسته از افرادی باشید که تصور می کردید تنها یک استاندار جهانی برای اندازه گیری تمام کمیت ها در جهان وجود دارد اما واقعیت این است که انواع کمیت ها از جمله طول را می توان با دو استاندارد انداره گیری کرد که نام یکی از آن ها استاندارد متریک و نام دیگری استاندارد ایالات متحده آمریکا است. در هریک از این استاندار ها نام واحد های اندازه گیری متفاوت است برای مثال واحد طول در استاندار متریک، متر است اما در استاندار ایالات متحده اینچ می باشد البته امکان تبدیل این واحدها به یکدیگر وجود دارد.
روش های اندازه گیری طول
دراین مقاله بیان کردیم که طول فاصله بین دو نقطه است و ممکن است بسیار طولانی یا بسیار کوتاه باشد از همین جهت روش هایی که می توان با آن طول را اندازه گیری کرد بسیار متفاوت و درنتیجه دستگاه های ساخته شده بسیار متنوع است.
اندازه گیری فاصله از سه طریق صورت می گیرد.
- محاسباتی و مثلثاتی: دراین روش از فرمول های اثبات شده هم چون فیثاغورس و… فاصله مورد نظر اندازه گیری می شود.
- مستقیم: برای اندازه گیری فاصله بین دو نقطه به روش مستقیم ابزار های بسیاری ساخته شده است که از جمله این ابزارها شامل: خط کش، چرخ غلطان، زنجیر مساحی، متر نواری یا متری کشی در انواع جنس ها است.
- غیرمستقیم: از روش غیر مستقیم برای اندازه گیری فاصله های دور استفاده می شود در این روش با ارسال امواج و لیزر و بررسی سرعت، زمان رفت و برگشت می توان فاصله را محاسبه کرد.
وسایل اندازه گیری طول
با توجه به مطالبی که دربالا توضیح دادیم کلمه متر یک واحد اندازه گیری برای طول است اما به عنوان یک ابزار نیز آن را می شناسند اما واقعیت این است برای اندازه گیری طول ابزار های گوناگونی وجود دارد هم چون خط کش ها، کولیس ها و اگر بخواهیم متر را به عنوان یک ابزار برای اندازه گیری طول معرفی کنیم بهتر است به آن متر نواری یا متر رولی بگوییم که نام آن در زبان انگلیسی measuring tap یا tape meter است و انواع گوناگونی دارد که در ادامه برایتان توضیح می دهیم.
انواع متر چیست؟
در دنیای امروز ابزار های زیادی برای اندازه گیری کردن به وجود آمده است اما هنوز هم از متر های دستی استفاده می شود که جنس های متفاوتی دارند.
متر با روکش pvc
یکی از انواع متر، متر با رو کش pvc است. این نوع متر نرم و ضد زد ضربه می باشد. روکش دار پی وی سی pvc دارای یک گیره محکم برای اتصال به لباس در حین کار، قفلی برای توقف در اندازه گیری و یک بند پارچه ای است.
این نوع متر برای اندازه گیری فاصله های کوتاه که در آن ایستایی اهمیت دارد استفاده می شود. به دلیل جنس این نوع متر، نجاران و نصاب ها از طرفداران متر رو کش دار pvc می باشند.
متر های فلزی
از نام آن باید متوجه شده باشید که دارای بدنه ای فلزی می باشد. متر فلزی تفاوت چندانی به خصوص از نظر کارایی با متر پی وی سی pvc ندارد اما استحکام بالای آن سبب شده تا پرطرفدار باشد. البته باید در نظر داشته باشیم که این نوع متر فلزی برای محیط های مرطوب و کارهای تاسیساتی مناسب نیست.
یکی از انواع پرکاربرد متر ها، نوع فلزی آن است که از آن در کارهای مختلفی از قبیل کارهای ساختمانی استفاده می شود. متر فلزی از دو قسمت متر و بدنه که متر را در خود نگه می دارد تشکیل شده است. به خاطر اینکه جنس تشکیل دهنده این متر از فلز است در بازار به آنها متر فلزی گفته می شود.
یکی از مواردی که جا دارد در اینجا به آن اشاره کنیم این است که متر فلزی دارای انواع از نظر متراژ و اندازه آنها است که در متراژ های مختلفی تولید می شوند. انواع متر فلزی را می توان در اندازه های ۳.۵ تا ده متر و گاها بیشتر در نظر گرفت. در برخی از انواع متر های فلزی ممکن است ضخامت فلز آنها با هم متفاوت باشند.
متر فایبرگلس
این متر جنسش از فایبرگلس و نوع مدرنی است که طرفداران خود را پیدا کرده است. بدنه این نوع متر از فایبرگلس بوده که آن را در برابر ضربه و رطوبت مقاوم می کند.
فایبرگلس نیز از نظر کاربرد تفاوت چندانی با متر فلزی و pvc ندارد. اما انعطاف پذیری بسیار بالاتری نسبت به فلزی و pvc دارد.
متر باطری دار
یکی دیگر از انواع متر، متر باطری دار است که بدنه ABS ضد ضربه مقاوم دارد. تفاوت بزرگ آن با سایر مترهایی که تا اینجا معرفی کرده ایم داشتن باطری است که برای سیستم جمع کننده اتوماتیک آن در نظر گرفته شده است تا با فشردن یک دکمه جمع شود. باید اشاره کرد که این نوع متر نیز از انعطاف بالایی برخوردار است.
متر لیزری
این نوع متر برای اندازه گیری های بسیار دقیق و با فاصله های زیاد بسیار مناسب است و از آن در کارها و پروژه های بزرگ استفاده می شود تا کار به صورت دقیق تری انجام شود.
یکی از ابزارهای اندازه گیری، متر لیزری است که به ما کمک می کند تا بتوانیم طول، سطح و حتی فاصله را اندازه گیری کنیم. این کاتر با کمک پرتو لیزر و عدسی صورت می پذیرد. در واقع برای اندازه گیری با کمک متر لیزری یک پالس متمرکز از نور به سمت اجسام فرستاده می شود و با رفت و برگشت نور لیزر به سمت جسم و یا هدف مشخص شده، محاسبه و اندازه گیری می شود.
از این ابزار دستی پیشرفته در زمینه های مختلفی استفاده می شود و اندازه و ابعاد آن نیز شبیه به گوشی های موبایل است و به همین دلیل کار با آن ساده و راحت است. امروزه در صنعت ساختمان سازی و نقشه کشی از متر لیزری بیشترین استفاده را می شود.
مترمهندسی
یکی دیگر از انواع متر که کاربرد بسیاری دارد متر مهندسی می باشد؛ البته همان طور که از اسمش مشخص است بیشتر مهندسان از آن استفاده می کنند. در واقع از متر مهندسی برای اندازه گیری های فواصل زیاد استفاده می شود و بعضی از متر های مهندسی قابلیت اتصال به گوشی و سیستم های دیجیتال را دارند. عموما از این متر برای کارهای ساخت و ساز استفاده می شود. البته این متر نیز می تواند جنس های متفاوتی داشته باشد و حتما موقع خرید متر به جنس بدنه و میزان متراژی را که این متر ها می توانند اندازه گیری کنند دقت کنید. جالب است بدانید که در بسیاری از کشورهای جهان، رشته ای به عنوان مهندس متر وجود دارد که با ابزار های پیشرفته ی اندازه گیری در شرایطی هم چون زیرآب، زیر زمین و…. فعالیت می کنند.